"هند و چین: متحد در تجارت، رقیب در عرصه نظامی"..!؟

روابط بین هند و چین همواره پیچیده بوده است؛ گاهی همکاری و گاهی رقابت. در این میان، مشارکت هند در سازمانی به نام SCO (سازمان همکاری شانگهای) یک حرکت استراتژیک بزرگ محسوب می‌شود. این سازمان در سال 2001 راه‌اندازی شد و اعضای اصلی آن چین، روسیه، هند، پاکستان و کشورهای آسیای مرکزی هستند. اهداف اصلی این سازمان امنیت، تجارت، روابط فرهنگی و مبارزه با تروریسم است.

آسیای مرکزی از نظر منابع انرژی مانند نفت و گاز منطقه‌ای ویژه محسوب می‌شود، به همین دلیل هند به دنبال فرصت‌های تجاری و همکاری‌های امنیتی در این منطقه است. علیرغم مسائل مرزی با چین، سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک پلتفرم بی‌طرف برای گفت‌وگوی مستقیم عمل می‌کند. به ویژه پس از درگیری گالوان در لداخ در سال 2020، چنین نشست‌هایی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار شده‌اند. علاوه بر این، از آنجا که پاکستان نیز عضو این سازمان است، مشارکت هند به حفظ تعادل در روابط با هر دو کشور کمک کرده است.

در 15 ژوئیه 2025، وزیر امور خارجه هند، اس. جایشانکار، به طور حضوری در نشست وزرای خارجه سازمان همکاری شانگهای در چین شرکت کرد. در همین حال، تنها یک وزیر دون‌پایه به نشست آسه‌آن در مالزی اعزام شد. این موضوع نشان می‌دهد که هند در حال حاضر روابط با چین، روسیه و آسیای مرکزی را مهم‌تر از ایالات متحده و جنوب آسیا می‌داند. جایشانکر در طول این سفر با رهبران چینی از جمله هان ژنگ معاون رئیس‌جمهور، وانگ یی وزیر خارجه و شی جین‌پینگ رئیس‌جمهور دیدار کرد. این دیدارها از آن جهت حائز اهمیت است که اولین سفر او به چین پس از درگیری گالوان محسوب می‌شود. همچنین ملاقات‌های جداگانه‌ای با وزرای روسیه و ایران انجام شد.

ابتکار کمربند و راه چین (BRI) در تلاش است تا با سرمایه‌گذاری گسترده در آسیای مرکزی، کنترل routes تجاری و نفوذ تجاری و سیاسی در منطقه را به دست آورد. در مقابل، هند از طریق سازمان همکاری شانگهای در تلاش است تا نقش و نفوذ خود را در منطقه تثبیت کند. از طریق این توافقنامه، هند قادر است تا موازنه‌ای در مقابل چین ایجاد کند، روابط با روسیه را تقویت نماید و منافع امنیتی و اقتصادی خود را در سراسر آسیای مرکزی حفظ کند.

هند از سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک پلتفرم برای امنیت، تجارت و منابع انرژی استفاده می‌کند. این یک تاکتیک کلیدی برای برقراری گفت‌وگوی مستقیم با چین، ایجاد ارتباط با کشورهای آسیای مرکزی و تقویت نفوذ هند در فضای سیاسی جهانی است.